Orgaandonatie
In België stelt de wet de regels vast volgens welke organen of andere menselijke lichaamsmaterialen mogen worden verwijderd na de dood van een persoon. A priori wordt iedereen in België verondersteld een potentiële donor te zijn. Iedereen heeft echter het recht om zich hiertegen te verzetten, maar ook om te bevestigen dat hij of zij als donor wil optreden. Dit kan gebeuren door zijn of haar naasten (familie, vrienden) op de hoogte te brengen van zijn of haar keuze, maar kan ook worden geregistreerd in een databank die in geval van overlijden zal worden geraadpleegd vooraleer een eventuele verwijdering plaatsvindt. Bovendien kan iedereen op elk moment van gedachten veranderen en een nieuwe verklaring laten registreren.
Nieuwe modaliteiten sinds 1 juli 2020
Deze wetgeving werd in 2019 gewijzigd met betrekking tot de modaliteiten voor de registratie van wilsverklaringen in de centrale databank. In het verleden kon men alleen zijn wensen met betrekking tot orgaandonatie of de donatie van ander menselijk lichaamsmateriaal registreren door naar het gemeentebestuur te gaan. Alleen uw gemeente had de nodige toegang om uw verklaring in de centrale databank te registreren.
Vanaf nu (en sinds1 juli 2020) kunt u nog steeds uw gemeente vragen om uw verklaring te registreren, maar u kunt ook uw behandelde arts vragen om het voor u te doen of u kunt het direct zelf doen, online, via het portaal MijnGezondheid.be(externe link).
U kunt zich uitdrukken over 4 soorten van afname
U kunt in elk geval op 4 situaties uw wensen kenbaar maken:
- orgaandonatie voor transplantatie: hierbij worden één of meer organen zoals lever, nieren, longen, hart of alvleesklier verwijderd om deze te transplanteren bij een andere persoon die op een orgaan wachtrgane
- de donatie van andere soorten menselijk lichaamsmateriaal zoals huid, kraakbeen, pezen, hartkleppen of slagaders, bijvoorbeeld: dit soort materiaal wordt dan gebruikt :
- of om getransplanteerd te worden bij een andere persoon wiens gezondheidstoestand dat vereist: dit kan een huidtransplantatie zijn voor een persoon met ernstige brandwonden, een hoornvliestransplantatie voor een persoon met een visuele beperking, een hartkleptransplantatie voor een persoon met hartproblemen, enz.
- of om nieuwe behandelingen of geneesmiddelen te producere om bepaalde ziekten te genezen, zoals de ziekte van Alzheimer of bepaalde kankers in het bijzonder; in dit geval spreken we van "innovatieve therapieën".
- of om het onderzoek op het gebied van de geneeskunde vooruit te helpen: bijvoorbeeld door een tumor, ganglion of kwab uit een zieke lever te verwijderen, die vervolgens door onderzoekers kan worden geanalyseerd om de oorzaken van een ziekte beter te identificeren en te zoeken naar nieuwe behandelingen.
Of u nu voor of tegen bent, registreer uw voorkeuren
Met betrekking tot deze 4 finaliteiten bepaalt de wet dat elke persoon na zijn of haar overlijden bij verstek als potentiële donor wordt beschouwd. Als u geen andere keuze heeft gemaakt, wordt u daarom in de centrale database geregistreerd als iemand met een ‘veronderstelde toestemming’.
U kunt echter oppositie voeren tegen bepaalde vormen van verwijdering of juist aangeven dat u er voorstander van bent. Als u een eerder gedane verklaring intrekt zonder een nieuwe keuze te maken, wordt u opnieuw beschouwd als iemand met ‘veronderstelde toestemming’.
Wie mag zijn of haar keuze laten registreren?
Dit geldt voor alle personen die in België wonen en in staat worden geacht hun wil te uiten. Dit betreft zowel personen die ingeschreven zijn op het bevolkingsregister als personen die ten minste 6 maanden op het vreemdelingenregister staan ingeschreven.
Voor een minderjarige of een volwassene die niet in staat is om te beslissen, kan zijn of haar wettelijke vertegenwoordiger, via zijn of haar woongemeente of via zijn of haar behandelde arts, zich verzetten tegen de verwijdering van organen of menselijk lichaamsmateriaal. Voor een minderjarige blijft deze oppositie geldig, mits zijn of haar wettelijke vertegenwoordiger het niet intrekt, totdat hij of zij meerderjarig is. Op dat moment zal hij of zij zelf zijn keuzes moeten maken, als hij of zij dat wil.
Alleen u kunt die keuzes voor uzelf maken
Om ervoor te zorgen dat niemand zich in uw plaats kan uitdrukken of uw verklaring kan wijzigen zonder uw toestemming, zal u een officieel authenticatiemiddel (bijvoorbeeld met je elektronische identiteitskaart of via itsme(externe link)®) moeten gebruiken om verbinding te maken met de centrale databank via het portaal MijnGezondheid.be(externe link).
